Impactbeleggen kan een kanaal zijn voor institutionele beleggers om hun grootte en capaciteiten in te zetten om een marktbrede mobilisatie op gang te brengen ten gunste van een nationaal of mondiaal doel. Een voorbeeld daarvan is het aanpakken van de klimaatverandering.
“Voor de betrokken institutionele beleggers is de impact in dat geval reputatiewinst”, aldus Frédéric Samama, plaatsvervangend wereldwijd hoofd Institutionele Beleggers en Pensioenfondsen bij Amundi Asset Management. Maar hebben we nu de oplossing gevonden om de wereld mooier te maken en daar ook nog in euro’s gewin bij te hebben? Het mag duidelijk zijn dat aan beleggen altijd risico’s verbonden zijn.
“Risico’s zijn er natuurlijk zeker”, onderstreept Paul Smeets, Assistant Professor of Finance bij de Universiteit Maastricht en mede verbonden aan het European Centre for Corporate Engagement (ECCE). “In het algemeen geldt dat veel start-ups niet succesvol zijn. Maar juist doordat verschillende partijen betrokken zijn bij een impact investering kan een belegger dat risico spreiden of verminderen.”
Greenwashing
Het zal volgens zijn collega Jeroen Derwall, eveneens Assistant Professor of Finance bij de Universiteit Maastricht en werkzaam bij het ECCE, ook afhangen van het type impact investment. “Bij impact investments via private equity funds loop je uiteraard relatief veel risico, gegeven de asset class. Maar daar staat tegenover dat partijen die zich specialiseren in het financieren van impactprojecten blijvend betrokken zijn bij het monitoren van de investering.”
Een juist aantoonbaar bewijs omtrent de oprechtheid en effectiviteit van impact investing zal bepalen of deze vorm van investeren een voldoende onderscheidend karakter heeft in vergelijking met bijvoorbeeld een reguliere investering in een start-up. Beleggers zullen echter waakzaam moeten zijn voor het fenomeen van greenwashing.
Derwall zegt daarover: “Sommige bedrijven hebben green bonds of social impact bonds uitgegeven waarvan het sociale karakter ter discussie kwam te staan in de media. Dat schrikt pensioenfondsen en andere partijen met een maatschappelijke verantwoordelijkheid vermoedelijk af. Je ziet ook dat certificering van social impact investments een rol speelt bij het geloofwaardiger maken van de investering.”
Ophélie Mortier, ESG/SRI-strateeg bij DegroofPetercam Asset Management, beaamt dat, maar denkt dat met het groeien, het evolueren en het tot volwassenheid komen van impact investing de expertise ook steeds hoogstaander wordt. “Dat zou wel eens kunnen helpen bij de ontwikkeling van de efficiënte meetmaatstaven, zodat het optreden van greenwashing wordt uitgebannen.”
Samama gelooft ook dat vergroting van de geloofwaardigheid een belangrijk voordeel is van impactbeleggen. Hij geeft als voorbeeld de jongste wereldwijde conferentie over klimaatverandering, waar landen zich gecommitteerd hebben aan CO2-emissiereducties via hun INDC’s. “Impactbeleggen is een oplossing voor institutionele beleggers om hun doelen te bereiken. Te denken daarbij valt aan het realiseren van een kleinere koolstofvoetafdruk.”
Steuntjes in de rug
Deze vorm van beleggen bevordert volgens hem ook duurzaam gedrag via een positieve wisselwerking. Daarmee bedoelt Samama dat de mobilisatie van institutionele beleggers in financiële markten leidt tot de ontwikkeling van impactbeleggingsinstrumenten, wat vervolgens de mobilisatie van andere institutionele beleggers bevordert en faciliteert.
Overheden kunnen aan die facilitering een bijdrage leveren, zoals blijkt uit Artikel 173 van de Franse Energietransitiewet voor Groene Groei. Krachtens dit artikel moeten institutionele beleggers niet alleen de integratie van ESG-criteria in hun beleggingsstrategieën, maar ook hun bijdrage aan de energietransitie openbaren. Over het geheel genomen, is de bereidheid van overheden om gebruik te maken van de financiële markten een wereldwijde trend, bemerkt Samama.
Impactbeleggen kan echter nog wel wat meer steuntjes in de rug gebruiken. “Ik denk dat het nuttig kan zijn om overheden nog meer te stimuleren mee te werken aan verdere ontwikkeling van impact investing”, meent Smeets. Zo is het bijvoorbeeld nuttig om na te denken over fiscale prikkels. In het Verenigd Koninkrijk worden fiscale voordelen aangeboden om impact investments aantrekkelijker te maken, ook voor de minder vermogende partijen.
“Juist in het begin is voldoende startkapitaal nodig voor een beginnende onderneming met een sociaal doel, om deze te helpen zich te ontwikkelen en uiteindelijk op zichzelf te laten staan. Gegeven de lange adem, het nodige kapitaal, en het onzekere risico/rendementprofiel zijn deze prikkels mogelijk wenselijk.” Marie-Geneviève Loys-Carreiras, Social Impact Investment Analyst bij BNP Paribas Investment Partners, denkt dat een grote stimulans kan komen van samenwerking met overheden. Denk aan een garantiefonds of andere wijzen om de liquiditeit te faciliteren.
Erg restrictieve regelgeving
En Mortier ziet dat er nog een erg restrictieve regelgeving is, die de beleggingsmogelijkheden inperken. Voor particulieren vormt MiFID een eerste belangrijke hobbel die moeilijk te nemen is, omdat de meesten daarvoor de expertise niet in huis hebben. Institutionele beleggers lopen weer tegen Solvency II en andere regelgeving aan, waardoor er weinig ruimte is voor illiquide beleggingen. De meerderheid van de huidige impactbeleggers bestaat daardoor met name uit High Net Worth Individuals (HNWI’s), family offices en stichtingen.
Wat ook hindert, zo betoogt zij, is dat er nog steeds geen universeel geldende definitie van impact investing is. Het Global Impact Investing Network (GIIN) hanteert nu een formule, maar dat is maar een van de spelers in dit beleggingsveld. In feite is er sprake van een tweetrapsraket.“Standaardisatie kan helpen officiële erkenning te krijgen van projecten en dat legitimeert vervolgens officiële opname in de asset allocatie”, denkt Mortier.
Betrokkenheid en maatregelen van overheden, alsmede bindende internationale afspraken op relevante terreinen (bijvoorbeeld COP21), zijn van doorslaggevend belang voor de ontwikkeling van impactbeleggen. Althans, dat meent Samama van Amundi. “De onbetrouwbaarheid van impactrapportering, de uiteenlopende methoden voor berekening van impact en het algehele gebrek aan marktstandaarden zijn momenteel een belemmering voor de ontwikkeling van de markt.”
Hij roept daarom op tot het formuleren van eenduidige, bindende rapporteringsnormen afgestemd op institutionele beleggers en ondernemingen. “Dat zou de ontwikkeling van deze markt in hoge mate faciliteren.” Amundi steunt bijvoorbeeld dergelijke initiatieven in de markt voor groene obligaties door steun te verlenen aan een geharmoniseerd raamwerk voor impactrapportage.
Solide trend
Er is een sterke toename in de vraag naar mogelijkheden voor impactbeleggen. Het GIIN heeft berekend dat er momenteel sprake is van een wereldwijde marktkapitalisatie van 77 miljard dollar. Sommige studies stellen dat die in de komende jaren wel eens kan toenemen tot 500 miljard dollar en ze zouden dan in het jaar 2020 weleens uit kunnen komen op 1 biljoen dollar.
“Er is sprake van een solide trend die geen hype meer genoemd mag worden”, stelt Mortier. Assistant Professor Derwall: “Ik denk dat impact investing in principe in het bijzonder voordelen kan opleveren voor de zeer vermogende beleggers die regelmatig worden geconfronteerd met hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. De grote pensioenfondsen die al jaren bezig zijn met de invulling van ethische en duurzaamheidsfactoren in het beleggingsbeleid hebben dat tot dusver vooral gedaan in de meer mainstream asset classes, zoals beursgenoteerde aandelen en vastgoed.”
Smeets verwacht dat impact investing enorm gaat groeien. “Dat zie je in Nederland al. Banken en pensioenfondsen zijn ermee begonnen en ook uit ons onderzoek blijkt dat er een sterke toename in vraag is. Wel is informatie rondom deze investeringen nog niet voldoende voorhanden, maar er zit nog sterke groeipotentie in impact investing als deze informatie op de juiste manier wordt aangeboden. Dit laatste staat ook op mijn onderzoeksagenda voor de komende jaren.”
Ook voor misantropen
Collega-wetenschapper Derwall haalt recent onderzoek aan van Amerikaanse wetenschappers van UC Berkeley en UC Davis. Daaruit blijkt dat de vraag naar (private equity) impact funds het aanbod ontstijgt met name door de toenemende vraag vanuit Europa. Ook zullen de rendementen van impact funds in vervolgonderzoek verder worden bekeken. Impact investing staat dus hoog op de agenda van verschillende onderzoekers. Impactbeleggen heeft de nodige voordelen voor institutionele beleggers.
De opname van fondsen die zich hierop richten in het assortiment van grootbanken past binnen de ambitie van die instellingen om het productaanbod continu te verduurzamen en impactbeleggen voor een grotere klantengroep toegankelijk te maken. Impactbeleggen is gebaat bij die schaalbaarheid, dat vergroot namelijk de impact. Is deze duurzaamheidsvariant dan ook beleggingsvoer voor misantropen? Ja, wel degelijk. Want misantropie wil niet zeggen dat men het slecht voor heeft met de mensheid. Een misantroop wil maar wat graag een positief maatschappelijk rendement behaald zien, het liefst zelfs.
