Het Afrikaanse continent biedt een enorm groeipotentieel voor internationale beleggers. Afrikaanse economieën komen van een laag niveau en kunnen daardoor relatief gemakkelijk een hoge groei realiseren. De waarderingen van bedrijven zijn nog steeds gunstig.
Toch maken Afrikaanse aandelen slechts een vrij klein deel uit van de portefeuille van institutionele beleggers. Zij hebben doorgaans alleen een positie in Zuid-Afrika, als onderdeel van een allocatie naar opkomende markten.
De hoeveelheid beursgenoteerde aandelen in Afrikaanse frontiermarkten is nog steeds bescheiden en slechts enkele aandelen worden dagelijks in grote volumes verhandeld. Maar aangezien beleggers steeds meer belangstelling krijgen voor Afrikaanse frontiermarkten, verwachten wij dat dit geleidelijk zal veranderen.
Aandelencultuur
Deze verandering zal plaatsvinden via twee kanalen: het ontstaan van meer effectenbeurzen en een toename van het aantal bedrijven dat naar de beurs gaat. Algerije en Angola hebben bijvoorbeeld concrete plannen om in de komende drie tot vijf jaar effectenbeurzen te introduceren.
In deze landen zitten grote bedrijven en lokale beleggers die veel geld te beleggen hebben. We zien dat de Engelstalige landen, zoals Kenia en Nigeria, en in mindere mate Ghana en Zambia, al een aandelencultuur hebben. Dit is minder het geval in voormalige Franse koloniën zoals Kameroen.
Afrikaanse bedrijven opereren in een moeilijke omgeving wat betreft productiviteit en corruptie. Dit zien we als een kans, want er is veel ‘laaghangend fruit’ om de efficiency te verhogen. Wij zien dat het ondernemersklimaat verbetert aangezien de overheden in verschillende landen de procedures voor verantwoording verbeteren. Het is daarom belangrijk om factoren op het gebied van milieu, maatschappij en ondernemingsbestuur goed in de gaten te houden.
Is het niet risicovol?
Verder wordt groei gestimuleerd door de grote investeringen van veel Afrikaanse landen in de infrastructuur. Deze investeringen zijn niet alleen gunstig voor cementbedrijven en banken die deze investeringen financieren, maar ze verminderen ook logistieke problemen door de beschikbaarheid van meer havens, betere wegen en goedkopere elektriciteit.
Dat zou ook een impuls moeten geven aan de economische groei en winst in andere sectoren. De opkomende middenklasse in verschillende Afrikaanse landen groeit en zal op termijn zorgen voor een sterke groei van de lokale consumentenbestedingen. Dat geldt voor zowel basisbehoeften als luxeproducten.
En omdat maar heel weinig internationale beleggers actief zijn in kleinere markten zoals Botswana, Ghana en Zambia, zijn volgens ons veel aandelen in deze markten ondergewaardeerd. Als beleggers in frontiermarkten deze markten ontdekken, zullen de aandelenkoersen naar verwachting sterk stijgen.
Beleggen in Afrika wordt gezien als risicovol. Wij zullen niet beweren dat het vrij van risico’s is, maar we willen dit beeld wel wat nuanceren. Onderzoek toont aan dat Afrikaanse aandelen over de laatste twaalf jaar minder volatiel waren dan aandelen in andere opkomende- en frontierregio’s.
Dit is te verklaren doordat de verschillende landen vrij onafhankelijk van elkaar bewegen. Lokale factoren spelen een belangrijke rol. Daarnaast wordt de wereldwijde cyclische vertraging minder gevoeld in bepaalde Afrikaanse landen, omdat deze landen een sterke structurele groei hebben. En tot slot hebben Afrikaanse aandelen een lage correlatie met aandelen in de rest van de wereld, waardoor beleggen in dit werelddeel zorgt voor betere spreiding in de portefeuille.
Ebola
Wie denkt aan Afrika, denkt nu natuurlijk meteen aan ebola. Deze enorme menselijke tragedie heeft zijn weerslag op de lokale economieën van de landen die het zwaarst zijn getroffen: Guinee, Liberia en Sierra Leone. Internationale vluchten van en naar deze landen zijn geannuleerd en ook binnenlands transport is erg moeilijk geworden.
In het Robeco Afrika Fonds hebben we geen aandelen in bedrijven met een aanzienlijke exposure naar de binnenlandse economieën van deze landen. Maar we hebben wel aandelen in bepaalde mijnbouwbedrijven die daar actief zijn. Als buitenlandse technici besluiten om de komende maanden weg te blijven uit deze landen, kan dit de productie verstoren. De aandelenkoersen van deze mijnbouwbedrijven staan onder druk. Ze vertegenwoordigen momenteel 0,5% van de portefeuille.
In Nigeria, dat een vrij groot deel uitmaakt van onze portefeuille, waren we aangenaam verrast door het effectieve optreden van de regering tegen ebola. Sinds half oktober lijkt Nigeria ebolavrij te zijn, nadat acht patiënten zijn overleden en twaalf patiënten volledig zijn hersteld. We verwachten dat de gevolgen voor onze portefeuille beperkt blijven, onvoorziene ontwikkelingen daar gelaten.
Cornelis Vlooswijk is senior portfoliomanager in het Robeco Emerging Markets Equities Team
