Voor het eerst sinds het economisch herstel van de crisis zitten de vaste contracten weer echt in de lift. In het derde kwartaal van 2017 droegen vooral vast contracten bij aan de groei van de werkgelegenheid. Het aantal flexibele contracten bleef nagenoeg gelijk en het aantal zzp’ers daalde licht.
Dit lijkt een breuk met het verleden: de afgelopen jaren groeide de werkgelegenheid vooral door een toename van het aantal flexibele of tijdelijke contracten en zelfstandigen. Dit blijkt uit het vandaag verschenen Dutch Economy Chart Book van het ING Economisch Bureau.
Een verklaring van de substantiële stijging in de werkgelegenheid met vaste contracten in het derde kwartaal van 2017 kan volgens ING-economen zijn dat de arbeidsmarkt nu echt krapper begint te worden. Het aantal werklozen per openstaande vacature is namelijk gedaald van 7 in 2013 naar 2 in 2017.
In het Dutch Economy Chart Book zet het ING Economisch Bureau de belangrijkste ontwikkelingen van de Nederlandse economie in ruim 100 grafieken op een rij. Daarin kijkt ING onder meer naar het bedrijfsleven, consumentenuitgaven, arbeidsmarkt, huizenmarkt en de overheidsfinanciën.
Marcel Klok, macro-econoom bij het ING Economisch Bureau: “Al met al schetst het Dutch Economy Chart Book een zeer positief beeld van de ontwikkelingen van de Nederlandse economie. Wij ramen voor dit jaar dan ook stevige economische groei van bijna 3% die breed gedragen wordt door nagenoeg alle sectoren.” Zie voor ramingen de Outlook 2018, voor heel Nederland, bedrijfstakken, regio’s en woningmarkt.
Een aantal andere ontwikkelingen in de Nederlandse economie valt op in de grafieken van het Chart Book:
Winstmarge nog niet hersteld van crisis
Source: CBS, ING calculations
De totale winst van bedrijven (exclusief financiële sector) ligt op recordhoogte, al wordt dit vertekend door winsten van buitenlandse dochterbedrijven. Als we kijken naar winstmarge op binnenlandse activiteiten – het bruto exploitatieverschot als percentage van de binnenlandse toegevoegde waarde – verandert dit beeld: deze marge ligt weliswaar hoger dan tijdens de crisis, maar is nog lang niet terug op het niveau van daarvoor.
Meer investeringen in software, computers en R&D
Bedrijven en overheid investeren minder in gebouwen dan voor de crisis, en juist veel meer in software, computers en R&D. Investeringen in machines en voertuigen zijn recent het pre-crisisniveau gepasseerd. De bedrijfsinvesteringen (exclusief gebouwen) zitten als percentage van het bbp alweer rond de piek van voor de crisis (zie slide 23). De totale investeringsquote is nog niet helemaal hersteld, omdat de overheid relatief minder investeert. Overigens geldt hierbij wel dat in nationale rekeningen niet alle overheidsuitgaven meetellen, ook al hebben ze een investeringskarakter zoals bijvoorbeeld onderwijs.
Woningaanbod raakt uitgeput
Het aanbod van woningen raakt snel uitgeput. Dat blijkt uit het feit dat het bestaande aanbod van woningen nog maar 4 keer zo groot is als het aantal verkochte woningen per maand. Op het dieptepunt van de woningmarktcrisis in 2012 was dat nog 35 keer.
