De hedgefondsindustrie ligt in de vuurlinie met klanten die stemmen met de voeten na teleurstellende rendementen (15 miljard dollar kapitaalverlies in het eerste kwartaal van 2016) en hoge fees. Uit onderzoek blijkt dat klanten voornemens zijn de allocatie aan hedgefondsen eerder te willen verminderen dan te verhogen. Die onvrede is niet onbegrijpelijk.
De afgelopen jaren bleek namelijk de elite van de financiële industrie niet in staat om een tracker op de AEX te verslaan. Gemiddeld genomen is ze dat nooit gelukt, sinds 1990 is de toonaangevende HFRI Index jaarlijks 60 basispunten achtergebleven bij de herbeleggingsindex van de AEX.
De oorzaak? De hedgefondsindustrie worstelt met wat de Financial Times laatst typeerde als “intellectuele monotonie”. Het aan topuniversiteiten opgeleide keurkorps is te eenzijdig geworden en mist onderscheidend talent dat de haperende performance van de industrie weer nieuw elan kan geven. Bill Ackman, gevierd hedgefondsmanager, heeft de afgelopen jaren zelfs zijn voormalige vliegviscoach ingehuurd in een poging om nieuw talent in te zetten.
Stochastische processen
Als drievoudig clubkampioen van de plaatselijke hengelsportvereniging kan ik zo’n zet ergens wel waarderen, omdat de parallel tussen vissen en beleggen inderdaad veel groter is dan menigeen vermoedt. In beide takken van sport gaat het immers om grip te krijgen op stochastische processen. Tegelijkertijd bekruipt me het gevoel dat deze bestrijding van intellectuele bloedarmoede gerommel in de marge is tegen de achtergrond van de externe krachten die spelen.
De ironie is dat de hedgefondsen, toch de protagonisten van het vrijemarktkapitalisme, uiteindelijk zelf ook aan de krachten van dat kapitalisme onderworpen zijn. In een vrijemarkteconomie is het logisch dat de hoge winstgevendheid van bestaande partijen nieuwe toetreders uitlokt.
Die beginnen nu de winstmarges in de hedgefondsindustrie uit te hollen, zeker nu steeds meer belegd vermogen (nu rond de 3 biljoen dollar) achter dezelfde rendementsbronnen aanjaagt. Het aantal hedgefondsen is wereldwijd per saldo wederom gestegen met 134 in 2015, iets meer dan 1% van het totaal aantal hedgefondsen dat schommelt rond de 10.000.
Unknown knowns
Daarbij is het marktklimaat afgelopen jaren weinig behulpzaam geweest om het onderscheidend vermogen van hedgefondsen zichtbaar te maken. De ‘slecht nieuws is goed nieuws’-conditionering door centrale banken, die zelf steeds een vangnet voor de markt vormden, heeft de drempel voor outperformance behoorlijk verhoogd. De gerealiseerde volatiliteit in de financiële markten daalde gestaag en zorgde ervoor dat hedgefondsen slecht uit de startblokken konden komen.
Inmiddels is de volatiliteit teruggekeerd. De Federal Reserve doet een verwoede poging om de koers te verleggen na jarenlang ruimhartig monetair beleid. Over event risks hebben we met het Britse referendum en de excentrieke Donald Trump als presidentskandidaat voor de Verenigde Staten ook al niet te klagen. Er zouden dus weer voldoende kansen moeten zijn voor hedgefondsen om te bewijzen dat ze beter in staat zijn dan traditionele beleggingsklassen om van deze unknown knowns te profiteren.
Stap vooruit
Het aanspreken van nieuwe en voor de doorsneebelegger vrijwel ontoegankelijke rendementsbronnen zou voor de industrie echter een stap vooruit zijn. Saillant in dit opzicht is dat bij Cumulus, een nichefonds dat zich gespecialiseerd heeft in de arbitrage van weerderivaten, met jaarlijkse rendementen tot 99,6%, er afgelopen tijd geen wolkje aan de lucht was. Het fonds is daarbij weinig loslippig over de strategie. Dat had ook zomaar een advies van de vliegviscoach van Ackman kunnen zijn.
De grootste vissen vang je juist op plekken die over het hoofd gezien worden of zo ontoegankelijk zijn dat niemand er een poging waagt. Rapporteer vervolgens je records, maar blijf verder onder de radar. De sector als geheel zal komende tijd nog in de schijnwerpers blijven staan. Lichtpuntje is dat behaalde verliezen in het verleden geen garantie bieden voor de toekomst.
