Olie verliest zijn kracht om markten te bewegen. Enerzijds omdat de risico’s beter in de financiële markten zijn ingeprijsd. En anderzijds omdat met het verstrijken van de tijd de voordelen van een lagere olieprijs naar voren komen. Zo oordeelt Lukas Daalder, Chief Investment Officer (CIO) van Robeco Investment Solutions.
De verbijsterende keldering van de olieprijs van ruim 100 dollar per vat in de zomer van 2014 naar een dieptepunt van 25 dollar in februari dit jaar leidde tot een gelijktijdige daling van de aandelenmarkten. De belangrijkste reden hiervoor was dat beleggers dachten dat de lage olieprijs slecht was voor energiegerelateerde bedrijven en een teken van economische vertraging.
Toen de olieprijs herstelde, stegen de markten weer mee. De koppeling tussen olie en aandelenkoersen zal echter zwakker worden, omdat de markten zich nu veel meer bewust zijn van de risico’s, zo meent Daalder. Ook denkt hij dat een betere marktdynamiek ervoor zorgt dat we het dieptepunt in de markt voorbij zijn, hoewel het erg moeilijk is daar nauwkeurige voorspellingen over te doen.
Nauwe correlatie
“Olie heeft vanaf dag één van dit jaar het beeld op de financiële markten bepaald. Het was de katalysator voor zowel de scherpe daling in aandelen en credits als het daaropvolgende herstel vanaf half februari”, zegt Daalder. Hij zag een duidelijke correlatie tussen het intraday niveau van de S&P 500 en de prijs van een vat West Texas Intermediate (WTI), en tussen de Stoxx 50 en de prijs van een vat Brent.
“Je kon ervan uitgaan dat een daling of stijging van de olieprijs met 1 dollar gelijk was aan een verlies of winst van ongeveer 1% op de aandelenmarkten. En aangezien olie sinds begin dit jaar wordt verhandeld binnen een bandbreedte van 15 dollar zijn aandelen ook gestegen of gedaald met 15%.” Maar als we af mogen gaan op het verleden is het volgens Daalder duidelijk dat die correlatie van 1 dollar en 1% langzaam zal afzwakken.
Hij stelt dat de markten inmiddels gewend zijn aan lage en volatiele olieprijzen en dat ze zo langzamerhand hun interesse hierin verliezen. “Niet dat we beweren dat olie onbelangrijk is geworden, maar we vragen ons alleen af of olie het beeld zo zal blijven bepalen, los van wat er in de toekomst met olie gebeurt.”
Bekend patroon
Is het niet zo dat grote marktthema’s altijd geleidelijk hun vermogen verliezen om de markt te domineren? “Nog niet zo lang geleden waren we allemaal gefixeerd door de bewegingen op de obligatiemarkten in de Europese periferie. Maar de spreads waren al lang niet meer in staat de markten naar beneden te sturen toen Mario Draghi, de voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB) zijn beroemde “whatever it takes”-uitspraak deed.”
Daalder maakt ook een connectie met hoe iedereen met angst en beven naar het bloedbad keek dat zich voltrok in bankaandelen. “Zeker, de markten bleven nerveus, maar het effect op de markt in het algemeen nam geleidelijk aan wel af. Zolang een thema nieuw is voor de markt, en bovendien onverwacht komt, is het effect nog groot.”
De CIO van Robeco Investment Solutions wijst erop dat de risico’s dan nog niet zijn ingeprijsd en er nog onvoldoende kennis van zaken is. “Toen de olie bijvoorbeeld nog op 70 dollar stond, verwachtte vrijwel niemand dat de prijs kon dalen naar 50 dollar. En daar werd ook niet op gehandeld.” Eenmaal op 30 dollar aanbeland, publiceerden grote beleggingsbanken researchrapporten met de boodschap dat 20 dollar een reële optie was.”
Als eenmaal dat punt hebt bereikt, dan is het risicoprofiel op de markt veel beter gespreid en daardoor veel minder eenzijdig. “Beleggers hebben zich dan inmiddels ingedekt en risico’s afgedekt. Misschien niet in de hele beleggingswereld, maar dan toch zeker het actieve deel daarvan. De markten hebben geen last meer van een verdere daling; sommige partijen zien zelfs kans winst te boeken.”
Prijzen stabiliseren
Gezien de grillen van de markt is het voorspellen van de olieprijs vrijwel onmogelijk, accentueert Daalder, alhoewel hij gelooft dat de algemene trend omhoog is. “Als we iets hebben geleerd in de afgelopen anderhalf jaar, dan is het wel dat je niet moet proberen hier nauwkeurige voorspellingen over te doen. De oliemarkt is onmogelijk te voorspellen. Dat is wel gebleken.”
Er is te veel onzekerheid om voor een bepaalde periode een specifieke olieprijs te kunnen voorspellen. Zowel aan de vraagzijde over de economische groei (China en de structurele verschuiving naar alternatieve energiebronnen) als aan de aanbodzijde over de groei van schalie of Saudi-Arabië dat zijn marktaandeel verdedigt.
“Maar over het algemeen heeft het zeer lage niveau van de olieprijs in februari geleid tot een gestage, zij het langzame, daling van het aanbod naar de markt, waarbij ook investeringen om nieuwe productie op gang te brengen duidelijk vertragen. Uiteindelijk zullen hierdoor vraag en aanbod wel weer in evenwicht komen, maar dit proces kan nog wel enige tijd in beslag nemen. De International Energy Agency denkt dat dit op zijn vroegst in 2017 zal gebeuren.”
Dieptepunt van 25 dollar
Aan de vraagkant verwacht Daalder dat de huidige lage prijzen zullen leiden tot een grotere (relatieve) vraag. Alternatieve energiebronnen als zon en wind lijken daardoor minder aantrekkelijk, althans voorlopig. Al met al verwacht hij niet dat het dieptepunt van februari van 25 dollar per vat nog een keer wordt aangetikt. Maar zolang er nog een overschot naar de markt wordt gebracht, is er ook weinig kans op een prijsstijging.
“Het meest voor de hand ligt een brede trading range, die met het voortschrijden van de maanden langzaam omhoog beweegt vanaf het huidige niveau. Een dergelijk scenario onderschrijft onze overtuiging dat de dominantie van olie als marktthema de komende tijd zal afnemen.”
