Beleggen op basis van ecologische, maatschappelijke en bestuursprincipes (de zogenoemde ESG-criteria) kunnen we niet langer beschouwen als een rage. “Maar scepsis is er nog genoeg”, bemerkt Mary Jane McQuillen, Head of Environmental, Social and Governance Investment bij ClearBridge Investments, een boutique van Legg Mason. “Er blokkeert toch vaak iets in het hoofd van beleggers.”
De beheerde activa op basis van duurzaam beleggen, via de integratie van de factoren Environmental, Social en Governance (ESG), groeien langzaam maar zeker. Dat geldt ook voor het aantal en het soort beleggingsmogelijkheden in alle activaklassen, zo constateert McQuillen.
“De negatieve gevolgen van het negeren van de ESG-principes worden zo langzamerhand meer bekend en een keur aan beleggingsinstellingen heeft ze uitdrukkelijk opgenomen in de eigen beleggingsverklaringen.” Het in de armen sluiten hiervan door beleggers heeft echter een lange aanlooptijd gehad.
Europa, en daarbinnen Nederland, loopt intussen ontegenzeggelijk voorop. Een belangrijke rol hebben daar institutionele beleggers gespeeld, die al dan niet onder druk van de publieke opinie, de achterban en de politiek een significante switch hebben gemaakt. In de Verenigde Staten, het land dat anders op beleggingsvlak juist de koploper is, zat duurzaam beleggen regelrecht in het verdomhoekje, om maar niet te spreken van beleggen op basis van ESG. “Maar er is sprake van een drastische omslag”, aldus McQuillen.
Kritische massa
Onderzoeken (enquêtes en telefonische interviews) van ClearBridge onder asset owners, consultants, financieel adviseurs en duurzaamheidexperts duiden op een ingrijpende verandering in de houding van beleggers tegenover ESG-beleggingen. Zo blijkt dat deze beleggingsbenadering momenteel goed is voor meer dan 1 dollar voor elke 6 dollar in de VS beheerde activa. Dat is een stijging met 76% tegenover 2012.
Mamadou-Abou Sarr, Global Head of ESG van Northern Trust, meldt in een white paper dat in 2014 zo’n 30% van het wereldwijd op lange termijn gerichte beheerd vermogen is besteed aan duurzaam beleggen, met ESG als uitgangspunt. In 2012 bedroeg dit nog maar 22%. “En de interesse voor duurzaam beleggen blijft groeien”, zo signaleert Sarr. “De ommekeer van de kritische massa zou wel eens nabij kunnen zijn.”
De veranderende wetgeving op het gebied van milieu, maatschappij en corporate bestuur noemt hij een van de voornaamste drijfveren achter de groei van maatschappelijk verantwoord beleggen. Maar er speelt meer mee. De veranderde houding van beleggers heeft tevens veel te maken met de bewijsvoering die niet meer meedogenloos tegen duurzaam beleggen ageert.
“Er zijn veel bewijzen voorhanden dat ESG-principes een positieve impact hebben op risicogewogen rendementen op lange termijn”, vertelt McQuillen. “Mensen bestuderen deze manier van beleggen al vele decennia. Heel wat onderzoeken en metaonderzoeken tonen de voordelen op lange termijn aan voor wie belegt volgens de ESG-principes.” Eigen analyse uit 2012 nam meer dan 100 studies over duurzaam beleggen onder de loep en kwam tot de vaststelling dat hoge ESG-scores gepaard gingen met lagere kapitaalkosten in 100% van alle onderzoeken.
Aandeelhouderswaarde
Daarnaast gold een outperformance op basis van de markt voor 89% van de gevallen en was er een op accounting gebaseerde outperformance voor 85%. McQuillen haalt graag nog even een ander metaonderzoek aan, waarin de conclusie was dat er in 20 van de 36 prestatieonderzoeken bewijs werd gevonden van een positieve relatie tussen ESG-factoren en financiële prestaties. Slechts in drie gevallen bleek de relatie negatief te zijn.
Een groot deel van de beleggersgemeenschap, en al helemaal in de VS, vreest echter nog altijd dat ESG de rendementen in het gedrang brengt. “Deze vrees stoelt op zwaar verouderde data.” McQuillen ziet dat steeds meer beleggers ervan overtuigd raken dat focussen op ESG-principes waarschijnlijk kan bijdragen tot dat wat beleggers willen bereiken: een risicogewogen prestatie die de doelstellingen op lange termijn nakomt. Dat leidt tot een beleggersinsteek die haaks staat op een ‘ik-ga-de-wereld-veranderen’-mentaliteit.
Tegelijkertijd blijkt de implementatie van ESG-beleggingen te zijn geëvolueerd in de richting van strategieën die focussen op positieve eigenschappen. “ESG gaat al lang niet meer over het passief vermijden van ‘zondige aandelen’ van tabaksproducenten of wapenfabrikanten. Integendeel, de nadruk ligt op het zoeken naar bedrijven met nauwkeurig omschreven eigenschappen.” Bijvoorbeeld milieu- en productbeveiliging, diversiteit in het personeelsbestand, retentie van werknemers en een sterke corporate governance.
“Dit zijn aspecten die waarschijnlijk een positieve impact hebben op de toekomstige aandeelhouderswaarde. Via stemming bij volmacht en de betrokkenheid van aandeelhouders zoeken vermogensbeheerders in toenemende mate hoe ze de ESG-praktijken kunnen verbeteren in bedrijven waarin ze willen beleggen.”
Millennials
En dan zijn er in de westerse samenlevingen nog de millennials, de demografische cohorte die grof gemeten tussen het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw en het begin van deze eeuw op de wereld is gekomen. Ze willen beleggen zoals ze leven. Hun logica is verbazingwekkend eenvoudig, onderstreept de ESG-expert.
“Streef je ernaar thuis geen water of energie te verspillen, dan wil je waarschijnlijk beleggen in bedrijven die nieuwe manieren ontdekken om de natuur te sparen. Boycot je producten van bekende vervuilers in je lokale supermarkt, dan zal je niet dulden dat ze in je beleggingsportefeuille zitten.” Volgens McQuillen is het onafwendbaar dat trends in het consumentengedrag afstralen op het beleggersgedrag. “Dit zal vooral voelbaar zijn bij deze millennials, die tezamen alleen al in de VS rond de 59 biljoen dollar zullen erven tegen het jaar 2060.”
Het ESG-beleggingsuniversum groeit volgens McQuillen, maar zij noemt deze nog steeds klein en weinig gediversifieerd in vergelijking met het universum van beheerders die niet-ESG zijn of doen. “Het wordt misschien makkelijker om een volledige gediversifieerde ESG-portefeuille over alle activaklassen heen samen te stellen, maar echt eenvoudig is het nog niet.”
Een ander obstakel is dat de beleggingsmogelijkheden misschien niet meer zo beperkt zijn, maar het kunnen kiezen uit kwaliteitsvolle vermogensbeheerders met een gevestigde trackrecord is wereldwijd relatief bekeken nog altijd begrensd. “ESG is in termen van aantal, type en kwaliteit van keuzes zeker aan het groeien, maar de keuze is nog altijd groter buiten ESG, en dan vooral in bepaalde activaklassen.”
Integraal onderdeel
Dat maakt dat het samenstellen van een portefeuille die 100% ESG-proof is nog altijd een hele uitdaging. “Zelfs beleggers die ESG op de volledige portefeuille willen toepassen, doen dat vaak nog niet. Juist vanwege het gebrek aan goede ESG-beheerders voor activaklassen zoals internationale waarden, groeimarkten en small caps.”
McQuillen gelooft dat ESG de toekomst van het beleggen is en dat beleggers het op een dag gewoonweg niet langer ‘ESG’ noemen en niet meer als een afzonderlijke categorie bestempelen. “ESG zal een integraal onderdeel worden van de manier waarop beleggers bedrijven analyseren.” Zij vindt dat ESG meer moet zijn dan een filter.
“Deze criteria behoren deel uit te maken van de manier waarop we aan fundamenteel onderzoek doen. Ik ben ervan overtuigd dat bedrijven die de toekomst zorgvuldig plannen, die zorg dragen voor het milieu, voor hun werknemers, hun klanten en hun gemeenschap, naar alle waarschijnlijkheid het soort prestaties afleveren die nodig zijn om de doelstellingen op langere termijn waar te maken.”
