De Europese politieke onzekerheid heeft dit jaar al een grote impact gehad op het marktsentiment. In november zijn de Verenigde Staten aan de beurt met de presidentsverkiezingen, die een belangrijke impact kunnen hebben op de economie en de financiële markten. Een grondige analyse.
Even wat opvallende feiten. Het gemiddelde jaarlijkse rendement onder een Democratische president ligt meer dan 2% hoger dan bij de verkiezing van een Republikeinse president. Bovendien presteert de S&P 500 aanmerkelijk beter in het eerste jaar na de verkiezingen wanneer er een Democratische president is.
De race naar het Witte Huis, die al enige tijd aan de gang is, heeft tot nog toe al heel wat verrassingen met zich meegebracht. In tegenstelling tot de verkiezingen in 2012, waar president Barack Obama kandideerde voor een herverkiezing, zijn er deze keer twee nieuwe kandidaten: de controversiële vastgoedmagnaat Donald Trump en voormalige first lady Hillary Clinton.
It’s the economy, stupid
De uitkomst van de verkiezingen is natuurlijk nog onzeker en kan de marktschommelingen in functie van de peilingen sterk doen toenemen. Beleggers denken immers dat de Amerikaanse presidentsverkiezingen een belangrijke impact op hun marktvooruitzichten kunnen hebben (meer dan 70% van de respondenten in een Morgan Stanley-studie gelooft in een niet-verwaarloosbare impact in de komende twee jaar). De uitkomst kan immers een invloed hebben op het economisch beleid, en dus de economische groei.
De Amerikaanse presidentiële verkiezingen van 2016 gaan onder meer over de graad van etnische diversiteit, het complexe electorale college en de immigratiepolitiek, maar staan zoals steeds vooral in het teken van de economische groei. Sinds de geboorte van de Keynesiaanse economische theorie, die pleit voor specifieke macro-economische beleidsmaatregelen om de conjuncturele cycli te verbeteren, heeft Washington immers altijd een belangrijke rol gespeeld bij de beïnvloeding van de economische evolutie.
Het duurde niet lang vooraleer de politiek de relatie ontdekte tussen de keuze van de kiezer en de economische situatie. De Amerikaanse centrale bank speelt daarin een belangrijke rol, aangezien ze verantwoordelijk is voor het monetaire beleid. De maatregelen van de centrale bank kunnen het economisch sentiment sterk beïnvloeden en al dan niet in het voordeel van de regerende politieke leiders werken. Zo verweet George Bush Senior de Federal Reserve in 1992 verantwoordelijk te zijn voor de verkiezingsoverwinning van Bill Clinton. Bush had immers tevergeefs aangedrongen op een renteverlaging naar aanloop van de verkiezingen om de moeilijke situatie te keren.
Een tijd van onzekerheid
Beleggers lijken zich tot nog toe weinig zorgen te maken over de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 8 november. De Amerikaanse S&P 500 staat op een historisch hoogtepunt dankzij degelijke economische cijfers en een kleinere kans op een renteverhoging van de Amerikaanse centrale bank na de Brexit. Toch belooft het een spannende verkiezingsrace te worden.
Verkiezingen zonder zittende president als kandidaat hebben in het verleden immers altijd voor onzekerheid gezorgd. In jaren waarin er geen zittende president op de stembrief stond voor herverkiezing viel de S&P 500 sinds 1944 gemiddeld met meer dan 3% terug (gemiddelde daling 1952, 1960, 1968, 1988, 2000, 2008). In andere jaren steeg de Amerikaanse beursindex gemiddeld met meer dan 11%.
Daarbovenop is het verschil in voorstellen tussen beide kandidaten deze keer wel heel groot. Beide zijn protectionistisch en willen de vrijhandelsverdragen aanpassen, maar Trump wil onder meer de VS terugtrekken uit het NAFTA-handelsakkoord met Mexico en Canada, en de immigratie aan banden leggen. Hij wil ook Fed-voorzitter Janet Yellen vervangen en het monetair beleid aan vaste regels binden. Dergelijke controversiële standpunten, die niet meteen eenvoudig te realiseren zijn, kunnen voor een grotere onzekerheid zorgen.
Trumps programma is bovendien niet in lijn met de klassieke Republikeinse agenda (open voor migratiearbeiders om arbeidskosten te drukken en positief zijn ten opzichte van Wall Street). Dat zorgt nog voor bijkomende onzekerheid, aangezien we ons niet echt kunnen laten leiden door klassieke Republikeinse overwinningen uit het verleden.
Democraat of Republikein?
Ondanks dat de aandelenmarkten nu misschien nog niet wakker liggen van de aankomende verkiezingen kan de uitslag wel een impact hebben op de prestatie ervan in de komende jaren. Een onderscheid tussen de fundamentele waarden van Democraten en Republikeinen leert ons dat de Republikeinen beter zouden moeten zijn voor de aandelenmarken.
Democraten vinden een sterke regulering noodzakelijk en gaan steeds op zoek naar belastinggeld om te investeren in welvaartprogramma’s waarbij de economische rijkdom van gegoede Amerikanen en grote bedrijven deels wordt verschoven naar de minder gegoede sociaaleconomische bevolkingsgroepen. Republikeinen zijn op hun beurt een sterke voorstander van het ondernemerschap (minder regulering) en hebben de neiging belastingverlagingen na te streven (bijvoorbeeld de Bush tax cuts). Dat zou gunstig voor de aandelenmarkten moeten zijn, maar niets is minder waar.
De samenhang tussen de presidentiële cyclus en de Amerikaanse aandelenmarkt is altijd al een hot item geweest. Er bestaan dan ook verschillende studies over de impact van de presidentiële cyclus op de aandelenmarkten. Zo blijkt uit een studie over de presidentiële cycli van Ned Davis sinds 1900 dat de aandelenmarkten voornamelijk goed presteren in het verkiezingsjaar zelf, én in het derde presidentiële jaar (studie op basis van de prestatie van de Dow Jones Industrials van Ned Davis).
Rendementsverschil
Een verdere analyse sinds 1944 leert ons echter dat er een belangrijk rendementsverschil kan zijn afhankelijk van de verkiezingsuitslag. Het gemiddelde jaarlijkse rendement ligt onder een Democratische president meer dan 2% hoger dan bij de verkiezing van een Republikeinse president. Bovendien presteert de S&P 500 merkelijk beter in het eerste jaar na de verkiezingen wanneer er een Democratische president is.
Bij de verkiezing van een Republikeinse president is het gemiddeld rendement zelfs negatief. De markten hebben dan ook onder heel wat Democratische presidenten, waaronder Clinton en recenter Obama, heel goed gepresteerd, terwijl de S&P 500 onder meer onderuitging onder Republikein George W. Bush die zijn mandaat eindigde in een periode van financiële crisis.
Een analyse van de historische rendement van de S&P 500 leert ons dat een Democratische president beter is voor de prestatie van de aandelenmarkt en de verkiezing van een Republikeinse president in het eerste presidentiële jaar tot een negatieve prestatie van de Amerikaanse markt kan leiden. Ondanks de duidelijke samenhang tussen de presidentiële cyclus en de aandelenmarkt, is het echter niet zeker dat een bepaald patroon zich tijdens elke cyclus herhaalt.
Invloed op sectoren
Traditioneel kunnen de belangen voor een aantal specifieke sectoren hoog zijn wanneer er presidentsverkiezingen zijn in de Verenigde Staten. Ten eerste wijs ik op de energiesector. De energiesector is traditioneel een volatiele industrie, waarbij de evolutie kan worden beïnvloed door veranderingen in vraag en aanbod, de evolutie van de Amerikaanse dollar, geopolitieke ontwikkelingen en politieke debatten. In de huidige verkiezingen is het verschil in energiebeleid tussen de Democraten en Republikeinen groot.
Clinton is een duidelijke voorstander van alternatieve energie en haalde al plannen aan voor een nationaal doel van 500 miljoen zonnepanelen en een daling van de olieconsumptie met een derde tijdens twee presidentstermijnen. Trump is minder duidelijk over zijn toekomstvisie en heeft geen specifieke voorkeur voor energieproductie. Heel wat maatregelen om te investeren in alternatieve energiebronnen kunnen daardoor op de helling komen te staan.
Een andere belangrijke sector om bij stil te staan is de gezondheidszorgsector. Clinton heeft duidelijk kenbaar gemaakt dat ze een voorstander is van de zogenaamde Affordable Care Act, ook wel Obamacare genoemd, die de medische kosten moet drukken en gezondheidsverzekeringen goedkoper moet maken.
Zij wil de kosten voor gezondheidszorg verder doen dalen door onder meer de prijzen van voorgeschreven medicijnen te verlagen. Trump is niet overtuigd van Obamacare en wil nieuwe hervormingen (onder meer: geen verplichtingen meer tot de aankoop van een verzekering en opentrekken van de markt voor meer concurrentie en fiscale aftrek van verzekeringspremies).
De uitslag van de presidentsverkiezingen moet uiteraard niet leidend zijn bij een afweging wel of niet in een sector te beleggen. De vraag in de gezondheidszorgsector is immers niet sterk afhankelijk van de economische evolutie. De sector toont een sterk trackrecord met een verwachte groei voor de komende drie jaar die significant hoger ligt dan de globale markt.
